Είναι το Βερολίνο η γη της Επαγγελίας των προσφύγων;

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Φραγκφούρτη: Επίθεση σε περαστικούς κοντά στην πόλη- 4 Τραυματίες

Η Γερμανία υποδέχτηκε σχεδόν ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες τον τελευταίο ενάμιση χρόνο και αντιμετώπισε μια πρωτοφανή πρόκληση διαχείρισης, που ξεπεράστηκε χάρη στην πολιτική βούληση της καγκελαρίου Μέρκελ και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, την παροχή πολύ σημαντικών οικονομικών πόρων και ανθρώπινου δυναμικού, την οργάνωση και τον σχεδιασμό και τη μεγάλη εμπειρία του διοικητικού της μηχανισμού που έχει δώσει πετυχημένες απαντήσεις στην ένταξη του μεταναστευτικού κύματος των περασμένων δεκαετιών.

Τώρα, μετά τη μείωση της ροής, λόγω και του κλεισίματος του βαλκανικού διαδρόμου, η Γερμανία εισέρχεται σε μια νέα φάση, που είναι η αντιμετώπιση της πρόκλησης της ένταξης των προσφύγων στην κοινωνία και την οικονομία.

Η «Εφ.Συν.» βρέθηκε στο Βερολίνο στα μέσα Δεκεμβρίου, λίγο πριν από το τρομοκρατικό χτύπημα, με ομάδα Ελλήνων δημοσιογράφων, προσκεκλημένων από το υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας και το Ινστιτούτο Γκέτε για να ενημερωθούμε για όσα κάνουν οι γερμανικές Αρχές, δήμοι και ΜΚΟ για την υποδοχή των προσφύγων και τη διαδικασία ένταξής τους.

Οι πρόσφυγες κατανέμονται αναλογικά και με ποσόστωση σε όλα τα γερμανικά κρατίδια, μια απόφαση που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση.

Το Βερολίνο (με ποσόστωση 5,5% επί των αιτούντων ασύλου) υποδέχτηκε το 2015 55.000 πρόσφυγες και τους πρώτους 10 μήνες του 2016 άλλους 15.000.

Ολοι οι πρόσφυγες συγκεντρώνονται αρχικά στο παλαιό αεροδρόμιο Τέμπελχοφ, που έχει μετατραπεί σε κέντρο προσωρινής υποδοχής. Επειτα από ιατρικές εξετάσεις, προωθούνται για καταγραφή, δακτυλοσκόπηση και ραντεβού για υποβολή αιτήματος ασύλου στην Κρατική Υπηρεσία για τις υποθέσεις των προσφύγων (LAF).

Ο εκπρόσωπος Τύπου της LAF, Σάσα Λάνγκενμπαχ, παραδέχεται ότι αρχικά οι τοπικές αρχές βρέθηκαν απροετοίμαστες για το προσφυγικό κύμα, αλλά σήμερα η κατάσταση πλέον έχει ομαλοποιηθεί.

Ωστόσο, οι απαντήσεις στα αιτήματα ασύλου δίνονται ανάλογα με το προφίλ του αιτούντος, μέσα σε λίγες ημέρες για Σύριους ή όσους χρήζουν ειδικής προστασίας έως και τρία χρόνια, για αιτούντες με προφίλ μετανάστη.

Σήμερα στο Βερολίνο δίνονται περίπου 660 θετικές απαντήσεις τον μήνα με σχεδόν άλλες τόσες απορριπτικές. Οσοι λαμβάνουν αρνητική απάντηση, πρέπει να αποχωρήσουν μόνοι τους από τη χώρα ή απελαύνονται.

Στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν, σύμφωνα με τις γερμανικές ομοσπονδιακές Αρχές, 100.000 Αφγανοί και ήδη προετοιμάζονται διαδικασίες απελάσεων με πτήσεις απ’ ευθείας προς την Καμπούλ. Η απόφαση είχε ληφθεί πριν από το τρομοκρατικό χτύπημα και τώρα θεωρείται βέβαιο ότι η διαδικασία θα επιταχυνθεί για πολιτικούς λόγους.

Για όλους όσοι έχουν κάνει αίτημα ασύλου, οι Αρχές προσφέρουν στέγη σε δομές φιλοξενίας και διαμερίσματα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, δωρεάν πάσο για συγκοινωνίες και επιδόματα.

Οι αιτούντες άσυλο δεν επιλέγουν πού θα προωθηθούν (εκτός κι αν πρόκειται για επανένωση οικογένειας) δεν μπορούν να φύγουν από τη διοικητική περιοχή που έχουν καταγραφεί και δεν μπορούν να εργαστούν μέχρι να αποκτήσουν την προσωρινή άδεια παραμονής με προϋπόθεση την καλή γνώση των γερμανικών.

Ελλειψη στέγης

Η στέγαση εξακολουθεί να είναι πρόβλημα στο Βερολίνο, καθώς προσελκύει πέραν των προσφύγων, πολλούς μετανάστες από την Ε.Ε., αλλά και Γερμανούς που αναζητούν την τύχη τους στην πρωτεύουσα, με αποτέλεσμα να υπάρχει έλλειψη άδειων κατοικιών, ιδίως μικρών διαμερισμάτων και υψηλά ενοίκια.

Γύρω από τη στέγαση των προσφύγων, αλλά και γενικότερα γύρω από τις ανάγκες που δημιουργούνται για την ένταξή τους, έχει αναπτυχθεί μια κοινωνική οικονομία που ανθεί. Το κράτος έχει εκχωρήσει μεγάλο τμήμα αυτής της δραστηριότητας σε ΜΚΟ αλλά και σε ιδιωτικές εταιρείες ή και άτομα που σκοπό έχουν το κέρδος.

Η πολιτική αυτή ενέχει κινδύνους για κακή διαχείριση, αν και στη Γερμανία υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου, αλλά και για παρενέργειες, που θίγουν άλλες ευάλωτες ομάδες, όπως για παράδειγμα οι άστεγοι. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ξενώνες για αστέγους εκκενώθηκαν προκειμένου να φιλοξενήσουν πρόσφυγες, πρόγραμμα το οποίο επιδοτείται με περισσότερα χρήματα από τους δήμους.

Η ένταξη των προσφύγων περνάει πρώτα από την εκμάθηση της γερμανικής γλώσσας, που είναι και απαραίτητος όρος για την εύρεση εργασίας.

Οι ενήλικοι μαθαίνουν εντατικά γερμανικά μέσα από ένα δίκτυο που κυρίως διευθύνεται από ΜΚΟ, ενώ για τους ανήλικους υπάρχουν τάξεις υποδοχής στα σχολεία για να ενταχθούν στη συνέχεια τα παιδιά στα κανονικά τμήματα.

Στο Βερολίνο, λειτουργούν 530 τάξεις υποδοχής. Στο Κρόιτσμπεργκ διαπιστώσαμε στο Δημοτικό Σχολείο του HunsrŰck τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι εκπαιδευτικοί για την ομαλή ένταξη των παιδιών στο σχολείο.

Στο Βερολίνο, όπου ένας στους τρεις κατοίκους έχει μεταναστευτικό ή προσφυγικό προφίλ, η ένταξη είναι η λέξη-κλειδί, με κατάληξη την είσοδο των προσφύγων στην αγορά εργασίας. Η γερμανική οικονομία έχει ανάγκη νέο αίμα στην παραγωγή για να διατηρηθεί το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης της χώρας.

Η είσοδος εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων στην παραγωγή είναι επιθυμητή ακόμη και από τον σύνδεσμο των Γερμανών βιομηχάνων που θέλουν να καλυφθούν τα κενά που δημιουργούνται από τις συνταξιοδοτήσεις και το χάσμα με τον ρυθμό γεννήσεων.

Ομως, το στοίχημα της ένταξης θα κριθεί μακροπρόθεσμα, ενώ η πολιτική αποδοχή ή και η απόρριψη αυτής της πολιτικής θα φανεί σύντομα, τον Σεπτέμβριο, όταν οι Γερμανοί θα πάνε στις κάλπες.

Μέχρι τότε, θα μεσολαβήσουν άλλες εκλογικές αναμετρήσεις στην Ευρώπη που ίσως κρίνουν και την ύπαρξη της Ε.Ε., θα εφαρμοστεί το νέο Δουβλίνο, ενώ ταυτόχρονα θα δοκιμαστεί και η αντοχή της συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας. Είναι μια εξίσωση με πολλούς παράγοντες που δεν μπορεί κανείς να προδικάσει το αποτέλεσμα.

Ο Μπρεχτ για τον όρο «μετανάστες»

Λαθεμένο μου φαινόταν πάντα τ’ όνομα που μας δίναν:

«Μετανάστες».

Θα πει, κείνοι που αφήσαν την πατρίδα τους. Εμείς, ωστόσο,

δε φύγαμε γιατί το θέλαμε,

λεύτερα να διαλέξουμε μιαν άλλη γη. Ούτε

και σε μιαν άλλη χώρα μπήκαμε

να μείνουμε για πάντα εκεί, αν γινόταν.

Εμείς φύγαμε στα κρυφά. Μας κυνηγήσαν, μας προγράψανε.

Κι η χώρα που μας δέχτηκε, σπίτι δε θα ‘ναι, μα εξορία.

Ετσι, απομένουμε δω πέρα, ασύχαστοι, όσο μπορούμε πιο κοντά

στα σύνορα,

προσμένοντας του γυρισμού τη μέρα, καραδοκώντας το παραμικρό

σημάδι αλλαγής στην άλλην όχθη, πνίγοντας μ’ ερωτήσεις

κάθε νεοφερμένο, χωρίς τίποτα να ξεχνάμε, τίποτα

ν’ απαρνιόμαστε,

χωρίς να συχωράμε τίποτ’ απ’ όσα έγιναν, τίποτα δε συχωράμε.

Α, δε μας ξεγελάει τούτη η τριγύρω σιωπή! Ακούμε ίσαμ’ εδώ

τα ουρλιαχτά που αντιλαλούν απ’ τα στρατόπεδά τους. Εμείς

οι ίδιοι

μοιάζουμε των εγκλημάτων τους απόηχος, που κατάφερε

τα σύνορα να δρασκελίσει. Ο καθένας μας,

περπατώντας μες στο πλήθος με παπούτσια ξεσκισμένα,

μαρτυράει την ντροπή που τη χώρα μας μολεύει.

Ομως κανένας μας

δε θα μείνει εδώ. Η τελευταία λέξη

δεν ειπώθηκε ακόμα.

Μπέρτολτ Μπρεχτ, Ποιήματα,

μετάφραση Μάριος Πλωρίτης, Θεμέλιο

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898-1956) έγραψε το ποίημα αυτό το 1937, ενώ ήταν αυτοεξόριστος στη Σκανδιναβία, κυνηγημένος από το χιτλερικό καθεστώς. Το πρωτότυπο εκτίθεται στην έκθεση «Τέχνη και Μετανάστευση 1933-1945» στο πλαίσιο του αφιερώματος της Ακαδημίας Τεχνών, στο Βερολίνο, με τίτλο «Uncertain States».

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει ντοκουμέντα μετανάστευσης από τη σκοτεινή περίοδο 1933-1945, έκθεση με εγκαταστάσεις και έργα καλλιτεχνών από τις χώρες της προσφυγιάς και της μετανάστευσης (μεταξύ των οποίων και έργο του Βλάση Κανιάρη) μουσικές εκδηλώσεις μεταξύ των οποίων ραπ από Σύρους μουσικούς και περφόρμανς του Αφρικανού χορογράφου και χορευτή Κόφι Κόκο με τον Ελληνα μουσικό Φλώρο Φλωρίδη, αλλά και θεατρικές παραστάσεις, προβολές ταινιών και ντοκιμαντέρ, φωτογραφικές εκθέσεις, συζητήσεις και εκδόσεις.http://www.adk.de

Από το περιθώριο ξανά στην κοινωνία

Η γερμανική ΜΚΟ Querstadtien έχει δημιουργήσει από το 2013 ειδικά προγράμματα ξενάγησης τουριστών στο Βερολίνο με ξεναγούς άστεγους.

Μετά την επιτυχία του προγράμματος (550 ξεναγήσεις με 10.000 συμμετέχοντες), επέκτεινε από τον περασμένο Απρίλιο το πρόγραμμα και για πρόσφυγες.

Οι ξεναγοί πρόσφυγες έχουν ένα μικρό εισόδημα από τους τουρίστες, αλλά κυρίως νιώθουν ότι βρίσκονται ενταγμένοι μέσα στην τοπική κοινωνία.

Ο Φιράς Ζάκρι, καθηγητής Αγγλικών από το Χαλέπι, μας ξεναγεί στη συνοικία Νόικελν, μια γειτονιά που ζουν κυρίως Τούρκοι και προσφάτως Αραβες μετανάστες και πρόσφυγες.

Η ξενάγηση αρχίζει από το πρώτο συριακό εστιατόριο (Shaam) που άνοιξε πριν από ενάμιση χρόνο στην περιοχή για να συνεχίσουμε τη βόλτα περιδιαβαίνοντας τα μαγαζιά με τις αραβικές επιγραφές, τα κουρεία, τα μανάβικα, τα πολυάριθμα καφενεία με τους ναργιλέδες και τα τσάγια.

Με χαρά μάς δείχνει το πρώτο υποκατάστημα του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου που δέχτηκε να ανοίγουν λογαριασμό πρόσφυγες σε αναμονή ασύλου.

«Οταν πιστεύεις ότι σε περιθωριοποιούν, όταν δεν ξέρεις τη γλώσσα, όταν δεν βρίσκεις δουλειά, τότε χτίζεται ένα τείχος ανάμεσα σε εσένα και την κοινωνία.

»Οταν σε αποδέχονται, τότε δεν γκετοποιείσαι. Ενσωμάτωση για μένα δεν είναι να πάψω να είμαι Σύρος, αλλά να μπορώ να λειτουργώ ισότιμα μέσα στη γερμανική κοινωνία».

Ο 34χρονος Φιράς πλήρωσε 800 ευρώ για μια θέση σε πλαστική βάρκα, αλλά ναυάγησε και πνίγηκαν δύο φίλοι του. Σώθηκε έπειτα από τρεις ώρες πάλη με τα κύματα.

Τη δεύτερη φορά, πλήρωσε 2.000 ευρώ για σκάφος με καρίνα. «Εφτασα στη Ρόδο πρώτη θέση» λέει χαμογελώντας και θυμάται τον Ελληνα αστυνομικό που τον βοήθησε κατά την σύντομη παραμονή του στο νησί. Στην Αθήνα αγόρασε δύο πλαστά διαβατήρια, ένα ιταλικό κι ένα ελληνικό και πέταξε τον Ιούνιο του 2015 με κανονική πτήση για Ελβετία.

»Από εκεί με τρένο έφτασε Γερμανία και ζήτησε άσυλο. Εζησε σε κέντρο υποδοχής μαζί με χιλιάδες άτομα για να μεταφερθεί τελικά σε σπίτι μαζί με άλλους πρόσφυγες όπου, όπως λέει, ζει τώρα μια σχεδόν κανονική ζωή.

»Κάνει εντατικά μαθήματα Γερμανικών και περιμένει εδώ και ενάμιση χρόνο να εγκριθεί το άσυλό του, για να φέρει τη γυναίκα του και τον γιο του που ζουν προσωρινά στο Ντουμπάι.

»Στο Βερολίνο έχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, δωρεάν πάσο για μετακινήσεις και παίρνει επίδομα 360 ευρώ τον μήνα από την κυβέρνηση. Δηλώνει ευχαριστημένος που είναι στη Γερμανία, οι κάτοικοι του φέρονται φιλικά, αλλά «δεν είναι σαν την πατρίδα».

Φραγκφούρτη: Επίθεση σε περαστικούς κοντά στην πόλη- 4 Τραυματίες

Γερμανία: Πρόστιμο εάν οδηγείτε με Μάσκα- Τι πρέπει να προσέξετε;